Die Wand - Marlen Haushofer (1963)

Ik ben nu ongeveer halverwege en het boek maakt erg veel indruk. Het is een soort robinsonade weliswaar niet op een eiland - hetgeen meestal het geval is - maar wel is er er sprake van onvrijwillige isolering nu als gevolg van een wereldwijde (?) ramp, die de hoofdpersoon op zichzelf heeft teruggeworpen. Ze moet het in haar eentje zien te redden terwijl er voortdurend een onbestembare dreiging in de lucht hangt.

De zinsnede op de omslag zegt het helemaal: "Achter die eenvoudige taal gaapt een wereld van vertwijfeling, verdriet en verwoede pogingen om te overleven". Een bijzonder triest en tegelijkertijd zeer boeiend en aangrijpend verhaal, een boek om stil van te worden. Aan het einde gloort er geen sprankje hoop, terwijl je haar zo graag het beste gunt... Een van de beste boeken dat ik sinds tijden heb gelezen.

Ook een boeiend boek voor dierenliefhebbers. Zoals de band wordt beschreven tussen de hoofdpersoon en haar dieren, de trouwe toegewijde hond, de katten waar ze zich ongerust over maakt, de koe die ze met zoveel zorg omringd. De dieren zijn haar familie, onmisbaar in haar overlevingsstrijd.

Klinkt toch wel erg interessant! Gaat op de verlanglijst!

Yep, maar laat ik nu eerst eens lezen wat ik allemaal besteld/gereserveerd heb!
Ik zie dat dit boek uit 1963 stamt. Behalve Halley23 Iemand anders het (al) gelezen?

Wow, wat een boek !
Eigenlijk kan ik stellen dat ik nog nooit zoiets als dit boek gelezen heb.
Het gegeven: een vrouw en haar dieren zijn op elkaar aangewezen en overleven in een berglandschap. Misschien is dan de eerst reactie, is dat het, wat saai. Wel niets is minder waar, ik vond dit een heel spannend boek, hoe raar het ook mag lijken. De wisselwerking tussen de vrouw en de dieren, de beschrijvingen van het gedrag van haar dieren, de interacties tussen hen,de beschrijvingen van de wisselende seizoenen en de weergave van haar overlevingsdrang, angsten, levensvragen en vertwijfeling vond ik echt adembenemend. Het boek is opgevat als het verslag dat de vrouw geschreven heeft. Een boek dat ik in enkele dagen echt 'verslonden' heb.
Ben zwaar onder de indruk en kan het iedereen aanbevelen. Voor mij echt een topper!

5*

Hier en de rest van je mening kan ik natuurlijk niet omheen, gereserveerd bij de bieb.

Wat gebeurt er als je als mens, als (naamloze) vrouw, op onverklaarbare manier afgescheiden wordt van de rest van de wereld door een onzichtbare maar tastbare wand? Wetend dat wezens aan de andere zijde van de wand waarschijnlijk niet meer leven en dat toch de natuur aan beide zijden van de scheiding voortbestaat.

Het is voor mij als lezer een opluchting dat aan de zijde van de vrouw er nog dieren zijn, op verschillende manieren zijn de vrouw en de dieren op elkaar aangewezen. Door het verslag van de vrouw kom ik te weten hoe het haar lukt te leven, welke voor en tegenspoed zij meemaakt. Herinneringen aan haar 'vorige' leven zijn minimaal en uiteindelijk voor mij voldoende. Seizoenen rijgen zich aaneen zonder dat het saai wordt, integendeel ...

'Misschien vind ik de tijd wel zo verschrikkelijk omdat hij alles bewaart en niets laat eindigen' denkt de vrouw . De tijd bewaart, ja, het ontroerde me hoe de trouwe hond na zijn dood aan de zijde van de vrouw blijft:
'het verbaast me niet dat ik nog steeds de dorre takken achter mij hoor kraken onder de lichte tred van zijn voetstappen. Waar zou zijn kleine hondenziel anders rondspoken dan in mijn spoor?'

Wat kalmte brengt, alsof een grote hand de de klok in het hoofd van de vrouw stilzet:
De nacht was helemaal niet angstaanjagend. Hij was mooi en ik begon ervan te houden. Zelfs als het regende en een wolkendek de hemel aan het oog onttrok, wist ik dat de sterren er waren, de rode, groene, gele en blauwe. Ze waren er immers altijd, ook overdag, als ik ze niet kon zien.

5*

Ik wist niet dat de verfilming vorig jaar al te zien was Die Wand (2012) - MovieMeter.nl
Op de één of andere manier heb ik het vooroordeel dat de film het boek niet kan evenaren, laat staan dat hij beter is.

Vorig jaar in Duitsland, nu pas hier....
En hij krijgt vrij slechte kritieken. Het komt er op neer dat het 'beelden ' zijn met op de achtergrond haar gedachten 'ingesproken'. Voor mensen die het boek niet gelezen hebben moet het oervervelend zijn, je kan dit gewoon niet in 1,5 uur film overbrengen. Ik heb mij bij lezing al afgevraagd, waarom verfilm je nou dit boek ? onmogelijk, al is het alleen maar de dieren, krijg je toch niet voor mekaar. Enfin, weer eens een bewijs dat een boek 'nemen' en er een film van maken enkel in uiterst zeldzame gevallen werkt.

Dankjewel. Ik geloof dat ik liever mijn eigen ervaringen bij Die Wand ofwel beelden zoals beschreven in de roman voor ogen houd ...

Beslist een boeiend boek voor dierenliefhebbers, ik ben inmiddels over de helft van het verhaal
en ik ben er net als jullie diep van onder de indruk.
Eenvoudige doch fraaie zinnen als: In het bos zat een specht te kloppen.
Een vrouw die ondanks haar overlevingsstrijd haar gevoel voor humor weet te bewaren, zo eet ze
op een bepaald moment zoveel frambozen dat ze denkt: Het verbaasde me dat mijn vlees nog
geen frambozenvlees was geworden.
Of: De kat behandelde me nog steeds met de grootste minachting en liet me haar gestreepte
achterste zien.

Ik wilde deze vandaag meenemen uit de bibliotheek, maar uiteindelijk helemaal vergeten...:(

(Heb dan wel weer Sweet Tooth kunnen scoren )

Bij mij stonden er welgeteld zeven (!) exemplaren in de bibliotheek.

Helaas, voor mij was dit niet de leeservaring die Halley, psyche en liv hierboven beschrijven. Ik heb het boek zonder plezier gelezen en vond het eerlijk gezegd spannend noch ontroerend. Het ligt denk ik niet aan de schrijverskwaliteiten van Haushofer, want Die Wand is vakkundig in elkaar gestoken. Als ooggetuigenverslag overtuigt het boek, mede door het ontbreken van hoofdstukken, het achterwege blijven van een (literaire) opbouw, het gebrek aan opsmuk.
Wat echter overblijft vind ik niet zo interessant. Het meest boeiende in een roman is wat mij betreft vaak de interactie tussen personages, of de interactie tussen een hoofdpersoon en de maatschappij. Daarvan is in Die Wand al geen sprake, gezien het isolement waarin de naamloze vrouw vanaf het begin belandt. Wat volgt is een beschrijving van nogal oninteressante zaken, vol herhaling. Een paar regels over de weersomstandigheden, een paar regels over voedsel, dan een stukje over fysieke ongemakken, een korte bespiegeling over de natuur of het vroegere leven, een alinea over de dieren, en we zijn opnieuw bij het weer aanbelandt. Ik chargeer, uiteraard. Deze zaken interesseren me echter weinig. Ontwikkeling is er ook nauwelijks, en de enige gebeurtenis die een bepaalde spanning zou kunnen geven wordt pas drie pagina’s voor het einde beschreven, maar zo zakelijk dat het als climax niks doet.
Daarnaast komt de achterliggende maatschappijkritiek me wat oppervlakkig voor. Het vroegere, stadse leven was allemaal maar niks, en leven in de natuur is voor mensen veel beter. Ondanks dat de natuur hard is, zo eerlijk is Haushofer wel. Niveau ‘Into the wild’ zeg maar, en dat is geen compliment.
Nee, dit boek is duidelijk niet voor mij geschreven. Dat hoeft natuurlijk ook niet en nadat ik drie keer achter elkaar vier sterren uitdeelde kon het bijna alleen maar slechter worden.

Jammer hoor. Je beschrijft wel duidelijk waarom het voor jou anders was. Ik vond het juist wel interessant dat De Wand met 'weinig' mij zo geboeid hield. Het verhaal, de sfeer is na het lezen nog dagen bij me gebleven.

Gelukkig zoeken (en vinden) verschillende mensen weer heel verschillende dingen in boeken.

Wat bedoel je nou toch met: een paar regels of korte bespiegeling over de natuur? Of een alinea over dieren? Heel het boek gaat hierover, geen alinea, zelfs geen bladzijde maar de hele hap gaat hierover, niet?

Het gaat mij om de bijna vaste opeenvolging van deze elementen. Maar je hebt gelijk, het hele boek gaat daarover, dat is een van m'n bezwaren.

Aha, dan ben ik mee ! ik begrijp je nu,( maar ook helemaal niet, maar dit volledig ter zijde )

Ofwel: ik begrijp je, maar ik voel het helemaal niet zo, juist in de bijna vaste opeenvolging van deze elementen, de kleine nuances in de stilte of sleur zo je wilt, gebeuren soms bijzondere dingen ...
Minimale verschuivingen. En toch verschuivingen.
'Ja, ja, zo is het (voor mij) ...'



Je moet er toch niet aan denken dat we allemaal hetzelfde zouden zijn.

Ik had het boek na 50 bladzijden weggelegd om aan de lijst niet-uitgelezen-boeken toe te voegen maar nog even de laatste drie pagina’s gelezen. Toen wilde ik weten waarom die man de stier doodde. Het lezen van de rest van het boek leverde mij geen aanknopingspunt op.
De aanwezigheid van de wand is op zich ook onbegrijpelijk, maar daar kan ik wel mee leven, het is het uitgangspunt van het boek. Maar dat de daad van de man niet uitgelegd wordt verpest voor mij het toch al niet zo diepgravende verhaal. Is er iemand die kan uitleggen wat de schrijfster met die man bedoelt?
Of met het gegeven dat alleen vrouwelijke bewoners van de jachthut in leven blijven?

Dat het niet diepgravend is, zoals eRCee en Pythia zeggen, geef ik ogenblikkelijk toe, maar dat
het niet ontroert, daar kan ik mij totaal niet in vinden.
De liefde van de vrouw voor de dieren die Haushofer beschijft vind ik uniek: het zien van het
gedrag van de dieren, de zorgen over wat er met de dieren zou kunnen gebeuren, maar vooral
de vrijheid die de vrouw haar dieren schenkt, nergens in het verhaal heb ik iets van ik ben een
mens, jij maar een dier kunnen bespeuren, nergens worden de dieren op wat voor manier
dan ook bestraft, dit komt vind ik het beste naar voren in het stuk dat de kat Tiger zijn nageltjes
in de blote enkels van de vrouw zet (dit lijkt mij echt geen prettig gevoel), maar de vrouw laat het
zich allemaal welgevallen.
Daarom reageerde ik ook op het berichtje van Halley23, omdat het zo'n mooi boek voor dieren-
liefhebbers is, niks geen kattenforums op 't internet gaan zitten lezen als je een wilde/speelse kat
in huis hebt en bij God niet weet wat je er mee aan moet, gewoon dit boek lezen!

Volgens mij wordt er ergens genoemd dat de man een moordlustige blik had. Hij zou zeg maar "gek" geworden kunnen zijn.

Dat verklaart nog niet waarom hij in het boek uit de lucht komt vallen, wat de functie daarvan is. Het boek kabbelt voort, dan gebeurt er iets ingrijpends op bijna de laatste bladzijde, waarna het weer voortkabbelt zonder dat het iets betekent. Had het boek zonder hem gekund en zo nee waarom niet? Wat zie ik over het hoofd?

Heeft het niet een feministische ondertoon Pythia, ik weet het ook niet hoor, ik gis maar wat,
ik ken Haushofer verder niet...
Zo iets van: jullie mannen zijn alleen in staat oorlog te voeren (doden dus)??

Ik ken Marlen Haushofer ook niet maar ze blijkt volgens wikipedia geboren te zijn als Marie Helene Frauendorfer in het dorp Frauenstein.
Dat kan bijna geen toeval zijn en je zou dus best gelijk kunnen hebben
(Ze is wel twee maal met meneer Haushofer getrouwd en had twee zoons).

O, maar dat verklaart een hoop, dan heeft ze met die moorddadige gek waarschijnlijk haar
eigen meneer Haushofer willen symboliseren.

Zojuist in de bieb geweest, op de voorkaft van Haushofers roman De Mansarde:

Ooit werd ze door feministen op handen gedragen. Nu blijkt pas hoe universeel haar
thema's zijn. (Trouw over de terechte herontdekking van Marlen Haushofer)

En een roman te leen maar nog niet op deze site:

Himmel, der nirgendwo endet/Hemel die nergens ophoudt (Autobiografisch relaas van het
opgroeien van een gevoelig kind in een vooroorlogse Oostenrijkse boswachterij)

Misschien geeft ze in dat boek wel een antwoord op jouw vraag Pythia.

Eerlijk is eerlijk, ook al heb ik 5* gestemd, dat in enkele pagina's de uit het niets opduikende man met zijn moorddadige handelen even snel en zonder uitleg weer verdween als hij ten tonele verscheen, vond ik jammer. Aan het slot nog wel. Wat mij betreft had



het boek zonder hem gekund. Zelf heb ik het gebeuren (wellicht al te makkelijk) onder de noemer 'mysterieuze/onverklaarbare gebeurtenissen' weggezet. Aan de andere kant, de vrouw had evengoed vragen over hem.
En ja, dat de man gek was (geworden?) kan ik wel begrijpen. De vrouw ging schrijven om niet gek te worden. Daarbij had zij had het gezelschap van de dieren, die hielpen bij de sleur van 'in leven moeten blijven'.
Huub Buijsen, o.m. klinisch psycholoog, stelt: 'sleur sleurt je er doorheen' bij groot verlies. Daar is hier wel sprake van, lijkt me.
Stroebe en Shut stellen dat bij verlies c.q. rouw om gezond te blijven er aandacht moet zijn voor herstel (doorleven) en verlies (emoties).
In de sociale omgang met de dieren kon de vrouw haar emoties kwijt, net zoals het schrijven over zowel mooie als verdrietige gebeurtenissen haar hielp.
Wat mij betreft gaat het boek over leven (met blijvende/onoplosbare mysteries), overleven, omgaan met de dood. Wellicht staat de wand voor de scheiding tussen leven en dood.
Ik denk ook niet dat het boek persé feministisch is bedoeld, ook al zijn het maar enkele regels, ergens in het boek denkt de vrouw met liefde terug aan haar overleden echtgenoot. Aan de andere kant, zie ook het bericht van the Cheshire Cat.
Wellicht is er geen éénduidige verklaring voor verschillende zaken. Er schijnen allerlei theorieën en verklaringen te zijn over de roman. Ik heb ergens gelezen dat De Wand als Haushofers beste werk wordt gezien.